تاریخچه یزد
یزد نخستین شهر خشت خام جهان است که قدمت آن به سه هزار سال پیش بازمی‌گردد. درباره تاریخ پیدایش این شهر روایت‌های متعددی بیان شده است. برخی از تاریخ‌دانان، تاریخ شهر یزد را به دوره اسکندر مقدونی و ساخت زندانی به همین نام نسبت می‌دهند؛ اما برخی دیگر تاریخ ساخت این شهر را دوره ساسانیان و زمان چهاردهمین پادشاه ساسانی یعنی یزدگرد اول می‌دانند و بر این باورند که نام یزد نیز از همین دوره بر این شهر نهاده شده و ریشه آن از واژه یزش به معنی ستایش برگرفته شده است. عده‌ای نیز بر این باورند که بهرام گور، پانزدهمین پادشاه ساسانی در هنگام عزیمت به خراسان به علت بیماری در این منطقه ساکن شده بود و پس از بهبودی دستور آبادانی این منطقه را داده و شهر زیبای یزد را ساخته بود. نام آن را نیز یزدان گرد نهاده بود. این شهر، تاریخ پرفرازونشیبی را گذرانده و در طول دوره‌های مختلف مورد توجه حاکمان و پادشاهان مختلفی قرار گرفته بود که هر کدام نقش قابل توجهی در توسعه و آبادانی این شهر داشتند، به طوریکه در زمان هخامنشیان یزد یکی از راه‌های پر رونق پستی و چاپاری به شمار می‌رفت. در زمان پهلوی احداث خیابان‌ها و ورود اتومبیل‌ها علی‌رغم اینکه در آبادانی این شهر نقش به‌سزایی داشته اما تا حدودی موجب تغییر شکل و بافت سنتی شهر یزد شد. هم اکنون این شهر با معماری منحصربه‌فرد، حفظ بافت سنتی و تاریخی‌اش و اماکن باستانی متعددی که در دل خود جای داده است، با آغوشی باز میزبان مسافران و گردشگران است.
فرهنگ و آداب‌ورسوم یزد
شهر یزد دارای اقوام مختلفی است که هر کدام پیرو آیین‌های مختلف دینی هستند؛ به همین دلیل این شهر از فرهنگ‌ها و آداب‌ورسوم مختلف و متنوعی برخوردار است که بیشتر این تفاوت‌ها و تمایزات در رسومات مذهبی نمایان است. برخی از این آداب‌ورسوم‌ها ازجمله مراسم عید قربان، عید فطر، نیمه شعبان و غیره تقریبا در همه شهرهای ایران رایج است و در شهر یزد نیز به شکل ویژه و در نهایت شکوه برگزار می‌شود. برخی از مراسمات دیگر نیز مخصوص این شهر و اقوام ساکن در آن هستند. ازجمله این مراسم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مراسم نخل‌گردانی: مراسم نخل‌گردانی یکی از مراسمات مذهبی معروف مردم یزد است که شهرت جهانی دارد. در این مراسم مردم محلی در ماه محرم نخل که نماد تابوت امام سوم شیعیان است را با شاخه‌های درخت ترنج، شمشاد و سرو، تزیین می‌کنند و در کوچه‌ها و خیابان‌ها به حرکت در می‌آورند.
جشن سده: جشن سده یکی از آیین‌های کهن ایرانیان است که هر ساله در دهم بهمن ماه توسط زرتشتیان به‌صورت گروهی برای از بین بردن تاریکی و اهریمن برگزار می‌شود. در این مراسم پیروان آیین زرتشتی آتش بزرگی برپا می‌کنند و به دور آتش دعا و شعر می‌خوانند. این جشن در بین پیروان دین زرتشت اهمیت خاصی دارد و همه ساله گردشگران بسیاری برای تماشای این مراسم به یزد سفر می‌کنند.
کیسه‌دوزی: کیسه‌دوزی از دیگر مراسمات رایج اهالی یزد است که در شب بیست و چهارم ماه رمضان برگزار می‌شود. در این مراسم که بین دو نماز ظهر و عصر برگزار می‌شود، پارچه‌ای به نیت افزایش برکت و شفای بیماران می‌دوزند.
جشن مهرگان، رسم فال کوزه پیش از نوروز، روشن کردن آتش و پختن آش در عید نوروز و عید پسح که مخصوص یهودی‌های این شهر است را می‌توان از دیگر آداب‌ورسوم مردم یزد برشمرد.
